95 жылдық тарихы бар Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті Қазақстанның алғашқы жоғары оқу орны болып саналады. Құрылған сәттен бастап ол елдің жоғары білім беру жүйесінде және экономиканың әртүрлі салалары үшін білікті мамандар даярлауда жетекші орын алады. ЖОО-ның ресми ашылуы 1928 жылдың қазан айында Қазақ АССР Халық Комиссарлары Кеңесінің сол жылғы 23 наурыздағы қаулысы негізінде өтті. Республиканың білім беру жүйесін жедел дамыту мақсатында жаңа оқу орнына дербес педагогикалық институт мәртебесі берілді. Бастапқыда оның құрылымында үш бөлімнен тұратын бір факультет жұмыс істеді: физика-математика, жаратылыстану және лингвистикалық-педагогикалық. 1930 жылы ЖОО Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтының атауын алды, ал 1935 жылы қазақтың ұлы ақыны және ойшылы Абайдың есімімен аталды.
Институттың алғашқы жылдарындағы басты міндеттердің бірі кадрлық жасақтама болды – білікті оқытушылардың жетіспеушілігі қатты сезілді. Алайда оқытушылар құрамына Ораз Жандосов, Сәкен Сейфуллин, Баймен Алманов, Ахмет Байтұрсынов, Халел Досмұхамедов, Ілияс Кабулов, Темірбек Жүргенов сияқты қазақ халқының көрнекті қайраткерлері кірді. 1930 жылдары институтта белгілі гуманитарлар-қ.Жұбанов, с. Аманжолов, М. Жолдыбаев, сондай – ақ ірі математик А. Ермеков еңбек етті. Институттың қалыптасуына бауырлас республикалардың жоғары оқу орындары, әсіресе РСФСР айтарлықтай үлес қосты: Мәскеу және Ленинград университеттері кітапхана қорлары мен оқу кабинеттеріне арналған жабдықтарды жомарттықпен ұсынды. Сол кезеңде ҚазПИ-ге әдебиеттанушы Н. Н. Фатов, математик Б.л. Кругляк, физик В. Ф. Заваткин және институттың дамуына құнды үлес қосқан басқа да көрнекті ғалымдар келді.
1980 жылдары Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтында білім беру жүйесінің өзекті мәселелерін шешуге бағытталған ғылыми-зерттеу қызметі жанданды. Тәжірибе алмасуға және оқытудың жаңа әдістемелерін енгізуге ықпал ететін оқу-әдістемелік конференциялар тұрақты негізде өткізілді. Сонымен қатар, институттың материалдық-техникалық базасын нығайтуға көп көңіл бөлінді: екі студенттік жатақхана салынды, сондай-ақ профессор-оқытушылар құрамы үшін тұрғын үй мәселесі шешілді, бұл жас мамандардың еңбек жағдайларын жақсартуға ықпал етті.
1990 жылы 25 қазанда институт университет мәртебесін алып, Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық университеті болып өзгертілді. Бұл маңызды оқиға Қазақстанның тәуелсіздік дәуірінің басталуымен тұспа-тұс келді. Жаңа шындықтар жоғары білім беруді ұйымдастырудың тәсілдерін жаңғыртуды және нарықтық экономикаға бағытталған кадрларды даярлауды талап етті. 90-жылдардың басындағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер жағдайында оқытудың жаңа формалары мен модельдерін іздеу қажеттілігі туындады. Осыған байланысты 1992 жылғы 24 қарашада Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің қаулысымен ЖОО Абай атындағы Алматы мемлекеттік университеті болып қайта құрылды.
2003 жылғы 26 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Президентінің № 1201 Жарлығымен университетке Ұлттық мәртебе берілді және ол жаңа атау алды-Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті (ҚазҰПУ). Төрт жылдан кейін, 2007 жылдың 24 қыркүйегінде университет Оксфордта (Ұлыбритания) өткен Жоғары білім беру көшбасшыларының Саммитінде ХХІ ғасырдың көшбасшылық бағдарламасы аясында "Бір Еуропа" және "Еуропалық сапа" халықаралық наградаларымен марапатталды. Сол жылы ҚазҰПУ Қазақстан Республикасы Президентінің "Сапа саласындағы жетістіктері үшін"мемлекеттік сыйлығын алды.
Қазіргі уақытта Абай атындағы ҚазҰПУ "педагогикалық ғылымдар", "Өнер және гуманитарлық ғылымдар", "жаратылыстану ғылымдары", "әлеуметтік ғылымдар", "Бизнес, басқару және құқық" және т.б. бағыттар бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын Қазақстанның жетекші ғылыми-білім беру орталықтарының бірі болып табылады. Университет құрылымына жеті институт кіреді: педагогика және психология; математика, физика және информатика; Филология; Өнер, мәдениет және спорт; жаратылыстану және география; тарих және құқық; сондай-ақ "Сорбонна-Қазақстан"Халықаралық институты.
Соңғы жылдардағы басты жетістіктердің бірі-сегіз жүз жылдан астам тарихы бар әлемдегі ең көне университеттердің бірі болып табылатын Париж Сорбонна университетінің филиалы – Сорбонна-Қазақстан институтының ашылуы болды.
ҚазҰПУ құрамында 34 кафедра жұмыс істейді, оның ішінде үш жалпы университеттік кафедра: әскери кафедра, ЮНЕСКО педагогика кафедрасы және Қазақстан халқы Ассамблеясы кафедрасы. Университет базасында 15 диссертациялық Кеңес, жас ғалымдар кеңесі, "Ұлағат"ғылыми кітапханасы мен баспасы жұмыс істейді. Соңғы жылдары педагогикалық шеберлік орталығы, "Шапағат" цифрлық студенттерге қызмет көрсету орталығы, сондай-ақ Ақпараттандыру және білім беру технологиялары жөніндегі Халықаралық ғылыми зертхана құрылды.
Абай атындағы ҚазҰПУ жыл сайын халықаралық және ұлттық рейтингтерде өсім көрсетіп, әлемнің жетекші университеттері арасында өз позициясын нығайтуда.
Қазіргі уақытта Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің (ҚазҰПУ) ректоры. Абай) - Болат Анапияұлы Тілеп. Ол бұл қызметке 2023 жылдың қыркүйегінде тағайындалды және университеттің басқарма төрағасы – ректоры қызметін атқарады.
Институттың алғашқы жылдарындағы басты міндеттердің бірі кадрлық жасақтама болды – білікті оқытушылардың жетіспеушілігі қатты сезілді. Алайда оқытушылар құрамына Ораз Жандосов, Сәкен Сейфуллин, Баймен Алманов, Ахмет Байтұрсынов, Халел Досмұхамедов, Ілияс Кабулов, Темірбек Жүргенов сияқты қазақ халқының көрнекті қайраткерлері кірді. 1930 жылдары институтта белгілі гуманитарлар-қ.Жұбанов, с. Аманжолов, М. Жолдыбаев, сондай – ақ ірі математик А. Ермеков еңбек етті. Институттың қалыптасуына бауырлас республикалардың жоғары оқу орындары, әсіресе РСФСР айтарлықтай үлес қосты: Мәскеу және Ленинград университеттері кітапхана қорлары мен оқу кабинеттеріне арналған жабдықтарды жомарттықпен ұсынды. Сол кезеңде ҚазПИ-ге әдебиеттанушы Н. Н. Фатов, математик Б.л. Кругляк, физик В. Ф. Заваткин және институттың дамуына құнды үлес қосқан басқа да көрнекті ғалымдар келді.
1980 жылдары Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтында білім беру жүйесінің өзекті мәселелерін шешуге бағытталған ғылыми-зерттеу қызметі жанданды. Тәжірибе алмасуға және оқытудың жаңа әдістемелерін енгізуге ықпал ететін оқу-әдістемелік конференциялар тұрақты негізде өткізілді. Сонымен қатар, институттың материалдық-техникалық базасын нығайтуға көп көңіл бөлінді: екі студенттік жатақхана салынды, сондай-ақ профессор-оқытушылар құрамы үшін тұрғын үй мәселесі шешілді, бұл жас мамандардың еңбек жағдайларын жақсартуға ықпал етті.
1990 жылы 25 қазанда институт университет мәртебесін алып, Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық университеті болып өзгертілді. Бұл маңызды оқиға Қазақстанның тәуелсіздік дәуірінің басталуымен тұспа-тұс келді. Жаңа шындықтар жоғары білім беруді ұйымдастырудың тәсілдерін жаңғыртуды және нарықтық экономикаға бағытталған кадрларды даярлауды талап етті. 90-жылдардың басындағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер жағдайында оқытудың жаңа формалары мен модельдерін іздеу қажеттілігі туындады. Осыған байланысты 1992 жылғы 24 қарашада Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетінің қаулысымен ЖОО Абай атындағы Алматы мемлекеттік университеті болып қайта құрылды.
2003 жылғы 26 қыркүйекте Қазақстан Республикасы Президентінің № 1201 Жарлығымен университетке Ұлттық мәртебе берілді және ол жаңа атау алды-Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті (ҚазҰПУ). Төрт жылдан кейін, 2007 жылдың 24 қыркүйегінде университет Оксфордта (Ұлыбритания) өткен Жоғары білім беру көшбасшыларының Саммитінде ХХІ ғасырдың көшбасшылық бағдарламасы аясында "Бір Еуропа" және "Еуропалық сапа" халықаралық наградаларымен марапатталды. Сол жылы ҚазҰПУ Қазақстан Республикасы Президентінің "Сапа саласындағы жетістіктері үшін"мемлекеттік сыйлығын алды.
Қазіргі уақытта Абай атындағы ҚазҰПУ "педагогикалық ғылымдар", "Өнер және гуманитарлық ғылымдар", "жаратылыстану ғылымдары", "әлеуметтік ғылымдар", "Бизнес, басқару және құқық" және т.б. бағыттар бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын Қазақстанның жетекші ғылыми-білім беру орталықтарының бірі болып табылады. Университет құрылымына жеті институт кіреді: педагогика және психология; математика, физика және информатика; Филология; Өнер, мәдениет және спорт; жаратылыстану және география; тарих және құқық; сондай-ақ "Сорбонна-Қазақстан"Халықаралық институты.
Соңғы жылдардағы басты жетістіктердің бірі-сегіз жүз жылдан астам тарихы бар әлемдегі ең көне университеттердің бірі болып табылатын Париж Сорбонна университетінің филиалы – Сорбонна-Қазақстан институтының ашылуы болды.
ҚазҰПУ құрамында 34 кафедра жұмыс істейді, оның ішінде үш жалпы университеттік кафедра: әскери кафедра, ЮНЕСКО педагогика кафедрасы және Қазақстан халқы Ассамблеясы кафедрасы. Университет базасында 15 диссертациялық Кеңес, жас ғалымдар кеңесі, "Ұлағат"ғылыми кітапханасы мен баспасы жұмыс істейді. Соңғы жылдары педагогикалық шеберлік орталығы, "Шапағат" цифрлық студенттерге қызмет көрсету орталығы, сондай-ақ Ақпараттандыру және білім беру технологиялары жөніндегі Халықаралық ғылыми зертхана құрылды.
Абай атындағы ҚазҰПУ жыл сайын халықаралық және ұлттық рейтингтерде өсім көрсетіп, әлемнің жетекші университеттері арасында өз позициясын нығайтуда.
Қазіргі уақытта Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің (ҚазҰПУ) ректоры. Абай) - Болат Анапияұлы Тілеп. Ол бұл қызметке 2023 жылдың қыркүйегінде тағайындалды және университеттің басқарма төрағасы – ректоры қызметін атқарады.
